चितवन, २२ मंसिर । पछिल्लो समय चितवन राष्ट्रिय निुकञ्जलाई एक सिङ्गे गैडा संरक्षणमा चुनौती थपिएको छ । यसरि गैडा जोगाउन मुस्किल भइरहेको बेला सौराहा स्थित राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषमा भैँसीको दुध खुवाएर पुष्पा नाम गरेकी गैंडाको बच्चालाई हुर्काइएको छ ।

एक वर्ष पहिले चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको अमलटारी क्षेत्रमा अलपत्र परेको उत्त गैडाको बच्चालाई उद्धार गरेर हुर्काउन थालिएको हो । ११ महिनाको अवधिमा पुष्पा नाम गरेकी उत्त गैंडाको बच्चा अहिले घाँस खानसक्ने भएसँगै जंगलमा छाड्ने तयारी गरिँदै छ ।

निकुञ्ज र मध्यवर्ती जंगलमा आफ्नो आमासँग खेल्नु र चर्नुपर्ने बेलामा पुष्पा भने लालबहादुर महतरासँग रमाएकी छिन् । लालबहादुरले पुष्पालाई सानैदेखि रेखदेख गर्दै र दूध पिलाउँदै आएका छन् ।

गैडाको बच्चा कसरी हुर्काउने भन्ने थाहा नभका लालबहादुर अहिले पुष्पालाई जंगल छाड्न पर्दा भने दुखि देखिन्छन् । आफ्ना बलबच्चा झैं माया दिएर पालनपोषण गरेका उनले जंगलमा छाडेपनि आँफु रेखदेख गर्न पुग्ने बताउछन् ।

पुष्पाले जन्मेबाटै जंगलको अनुभव गर्न पाएकी छैनन् । खुल्ला आकासमा दुध खाएर हुर्केकी पुष्पालाई सुरुमै खुला जंगलमा नभइ अर्नाका लागि बनाइएको खुला खोरमा छोड्ने तयारी गरिएको छ ।

तत्कालै जंगल लगेर छाड्दा अन्य जनावरको डर हुने भएकोले पहिला निकुञ्ज भित्रको अर्नाका लागि तयार पारिएको ‘इन्क्लोजर’ (तारबारगरी निश्चित क्षेत्र छुट्टाइएको ठाउँ) मा लगेर राखिने र जङ्गलकै प्रकृतिमा रमाउने सक्ने भएपछि जङ्गल लगेर छाडिने राष्ट्रिय प्राकृतीक संरक्षण कोषका प्रमुख डा. बाबुराम लामिछानेले जानकारी दिनुभयाे ।

राष्ट्रिय प्राकृतीक संरक्षण कोषले पुष्पासहित हालसम्म २५ ओटा टुहुरा गैंडाको बच्चा र गत आर्थिक वर्षमा मात्रै १४ ओटा चितुवालाई उद्धार तथा नियन्त्रणमा लिइसकेको छ ।

नेपालका अन्य क्षेत्रमा पनि समस्यामा रहेका र समस्या दिने वन्यजन्तु नियन्त्रण गर्न एउटा तालिमप्राप्त, दक्ष र सुविधासहितको विज्ञ टोली नै छ । पुष्पालाई पनि भेटेरिनरी डाक्टर, वन्यजन्तु प्राविधिकसहितको सहयोगमा हुर्काइएको हो ।