कावासोती । कावासोती वडा नं. ७ का सुरेन्द्र रेग्मीले तीन बिगाहाभन्दा बढी क्षेत्रफलमा व्यवशायिक कृषि गरिरहनु भएको छ । तर उही मात्रामा मलको प्रयोग गर्दा पनि निरन्तर उत्पादन घटिरहेको छ । कावासोती ८ का बालकृष्ण शर्मा भुसालको समस्या पनि रेग्मीकै जस्तो छ ।

उहाँहरुकै जस्तो समस्या नवलपुरको कावासोतीका हरेक किसानले भोगिरहनु भएको छ । उत्पादन घटेपछि किसानले युरिया र डीएपीको मात्र बढाउँदै लगेका छन् । तर उत्पादन बढ्नुको सट्टा हरेक वर्ष घट्दै गएको छ । जति गर्दा पनि उत्पादन नबढेपछि निरास बनेका किसानले माटोमा समस्या आएको हुन सक्ने भन्दै नगरपालिकालाई गुनासो गरे ।

किसानको गुनासो सम्बोध गर्दै नगरपालिकाले गण्डकी प्रदेशको माटो तथा मल परीक्षण केन्द्र पोखरालाई कावासोतीमै बोलाएर तीन दिनसम्म माटो परीक्षण गर्यो । र बल्ल थाहा भयो, किसानले प्रयोग गरेको रसायनीक मल र बाली जोत्न प्रयोग गरिएको ट्रयाक्टरका कारण माटोको उर्बरा शक्तिमा निरासाजनक तरिकाले ह्रास आएको देखियो ।

गण्डकी प्रदेश पोखराका माटो तथा मल परीक्षण अधिकृत कोबराज बरालका अनुसार हरेक वर्ष झण्डै २० प्रतिशतले अम्लियपना बढ्दै जाँदा उर्वराशक्तिमा ह्रास आएको छ । ‘‘तीन वर्षअघि गरिएको माटो परीक्षणमा ५० प्रतिशत माटोमा अम्लियपन देखिएको थियो । अहिले गरिएको परीक्षणमा ९० प्रतिशतभन्दा बढी अम्लिएपना देखिएको छ,’’ अधिकृत बरालले भन्नसभयो, ‘‘यसले भावि सन्ततीलाई निरास बनाउने छ ।’’

किसानले अज्ञानतावस नाइट्रोजनयुक्त मलको अत्याधिक प्रयोग गर्नु, विगतमा जस्तो गोरु र राँगाको सट्टा ट्रयाक्टरले खेतवारी जोत्नु, विषादीको प्रयोग गर्नु र अम्लिय वर्षाका कारण पनि माटोको उर्बराशक्तिमा ह्रास आएको बरालको भनाइ छ ।

माटोको उर्बराशक्ति थप नबिगार्नका लागि कृषि चुनको प्रयोग गर्न किसानलाई उहाँको सुझाव छ । जुन प्रदेश सरकारले २५ प्रतिशत अनुदानमा एक लाख ३२ हजार किलो कृषि चुन नवलपुरमा वितरण गर्न लागेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।

तीन दिनको अवधिमा कासावोतीका झण्डै पाँच सय किसानले नगरपालिकामा नमूना ल्याएर माटो परीक्षण गरेका नगरपालिकाका कृषि प्राविधिक शिव नारायण कुमालले जानकारी दिनुभयो । किसानले हरेक वर्ष युरिया, डीएपी र पोटास अत्याधिक प्रयोग गर्दा उत्पादनमा ह्रास आएपछि किसानकै आग्रहमा भ्यानसहित पोखराबाट प्राविधिक टोलि बोलाएर परीक्षण गरिएको उहाँले बताउनुभयो ।

त्यसअघि हरेक किसानलाई जानकारी हुने गरी अभिमुखिकरण र सूचना प्रवाह गरिएको तर अझै धेरै किसान छुटेको कुमालले बताउनुभयो । कावासोतीमा छुटेकाले पोखरा लगेर पनि माटोको परीक्षण गर्न सक्ने नगरपालिकाले जनाएको छ ।